Belgische R&D Barometer 2019

8 van de 10 bedrijven willen de financiering van hun R&D optimaliseren.
1 op 3 leidinggevenden kent het concept van de industrie 4.0 niet.

Brussel, juni 2019. Ayming Belgium, een adviesbureau gespecialiseerd in Business Performance, publiceert zijn tweede Belgische R&D Barometer. In 2019 had 76% van de ondervraagde bedrijfsleiders een optimistisch beeld van hun innovatieportefeuille voor de komende jaren, vergeleken met 88% vorig jaar.

Na de eerste Belgische R&D Barometer gepubliceerd in maart 2018, wilde Ayming Belgium de volgende ontwikkelingen tussen 2018 en 2019 analyseren:

de perceptie van O&O-gerelateerde kwesties in Belgische bedrijven
de mate van optimisme van innovatieve bedrijven in R&D voor de komende jaren
de goedkeuring van de verschillende financieringsinstrumenten voor O&O
de generositeit en toepasbaarheid van de stimulansen en subsidies voor de financiering van O&O-projecten.

In deze tweede Belgische R&D Barometer ging Ayming Belgium ook in op de kennis en implementatie van het digitale transformatieproces in bedrijven.

Wat zijn de belangrijkste conclusies die uit deze studie kunnen worden getrokken op basis van de antwoorden van 193 CEO’s, CFO’s en R&D managers van belangrijke bedrijven in innovatieve industriële sectoren in België[1]?

Het vinden van innovatieve ideeën: het belangrijkste probleem voor ondernemers

76% van de ondervraagde bedrijfsleiders is optimistisch over hun innovatieportefeuille in de komende jaren, vergeleken met 88% in 2018

Laurie Pilo, Managing Director van Ayming Benelux: “Het optimisme groeit met de omvang van het bedrijf, maar het vertrouwen in de toekomst van de innovatie neemt in 2019 in het algemeen af. De groei van het optimisme is een van de grootste uitdagingen voor de toekomst. Het pessimisme over het innovatiepotentieel op korte termijn is vooral uitgesproken in middelgrote ondernemingen (tussen de 50 en 499 werknemers). In dit segment zegt bijna een op de drie leidinggevenden “nogal pessimistisch” te zijn over hun toekomstige innovatieportefeuille.”

In 2019, net als in 2018, zijn de drie belangrijkste uitdagingen voor bedrijven op het gebied van innovatie:

- het identificeren van nieuwe ideeën, nieuwe producten en/of winstgevende markten
- de aanwerving van gekwalificeerde profielen
- toegang tot overheidsfinanciering (belastingvoordelen en subsidies)
66% van de bedrijven vindt dat de identificatie en rapportage van hun R&D-activiteiten geoptimaliseerd moet worden

Laurie Pilo: “Dit percentage stijgt tot drie van de vier bedrijven wanneer het optimaliseren van financiële middelen in R&D als een prioriteit wordt beschouwd omdat deze twee benaderingen samengaan (zie hieronder). Voor de identificatie van en rapportage over onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten is wetenschappelijke situering nodig, wat niet eenvoudig is als we niet het noodzakelijke perspectief hebben. Vandaar het belang om in dit proces ondersteund te worden. Deze totaalvisie is essentieel omdat ze bijdraagt aan de langetermijnvisie op innovatie binnen het bedrijf en tegelijkertijd het optimisme van het management versterkt! »

61% van de bedrijven verwaarloost innovatie in productieprocessen

In 2019 is het innovatietempo over het algemeen wat lager dan in 2018 (minder “vaak” in de antwoorden), maar het lijkt erop dat de intensiteit hoger is (minder “nooit”), zodat de verschillen tussen 2018 en 2019 niet significant zijn.

Nadège Bonny, Innovation Performance Manager: “De belangrijkste vaststelling is dat innovatie in producten en diensten, maar ook wetenschappelijke en technische innovaties, voorrang hebben op innovatie in productieprocessen. Hier vindt echter de overgang naar industrie 4.0 plaats, waarme de Belgische industrie ook in de toekomst concurrerend kan blijven. Er is dus een grote uitdaging die op dit niveau moet worden aangegaan. »

2018

2019

Het verzamelen en analyseren van gegevens wordt als essentieel beschouwd.

Meer dan een derde van de managers van innovatieve bedrijven heeft nog nooit gehoord van het concept industrie 4.0

Industry 4.0 (of Smart Factory) is het product van de 4e Industriële Revolutie: het verwijst naar een nieuwe generatie aangesloten, robotachtige en intelligente fabrieken. Deze maken gebruik van technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI), robotica, Big Data, Virtual and Augmented Reality, verbonden objecten (IoT). Ze kunnen autonoom opereren met het vermogen om zichzelf te corrigeren.

Uit het onderzoek van Ayming blijkt dat hoe meer medewerkers van het bedrijf betrokken zijn bij R&D, hoe meer de managers het concept van industrie 4.0 beheersen – wat niet echt een verrassing is. “We merken op dat deze uitdaging moeilijker is voor bedrijven met minder dan 500 werknemers, die juist het vaakst financieel moeten vechten om competitief te blijven. Op te merken valt dat 57% van de ondervraagde bedrijven de financiering van de overgang naar industrie 4.0 als een echte uitdaging beschouwt,” merkt Nadège Bonny op.

Datamanagement is voor 55% van de bedrijven van fundamenteel belang

Laurie Pilo: “Datamanagement staat centraal bij bedrijven: respectievelijk 55% en 58% van de ondervraagde managers is van mening dat de integratie van dataverzamelingstools en gestructureerde data-analyse essentiële stappen zijn in de transformatie naar Smart Factories. De automatisering van de productieprocessen staat pas op de derde plaats (45%), terwijl drie van de vier bedrijven beweren te werken aan projecten om hun industriële processen te automatiseren of te digitaliseren. Deze tegenstrijdigheid is des te dwingender omdat de sleutel tot het succes van de overgang naar de Smart Factory op dit niveau ligt. »

O&O-stimulansen worden veel te weinig gebruikt

72% van de innoverende bedrijven vraagt een gedeeltelijke vrijstelling van de roerende voorheffing op de inkomsten uit arbeid voor hun onderzoekers…

Voor 81% van de bedrijven is het optimaliseren van de financiering van O&O een prioriteit. Slechts weinigen onder iso van hen voelen zich echter voldoende ervaren en vertrouwd met administratieve verzoeken. Als gevolg hiervan is er, net als in 2018, nog steeds sprake van een aanzienlijke onderbenutting van de directe en indirecte overheidsfinanciering voor O&O, zonder dat er van jaar tot jaar grote veranderingen optreden. Het gebruik van de gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers laat een zeer lichte stijging zien (72%). Het wordt met name gebruikt door bedrijven met meer dan 10 werknemers in O&O. De andere subsidie die toeneemt, met name als gevolg van het werk van Ayming en haar partner Inspiralia, is het SME-instrument dat innovatieve Europese KMO-bedrijven met een hoog groeipotentieel ondersteunt (15%). “De maatregel zal evolueren naar een complexer systeem tegen eind 2019”, waarschuwt Nadège Bonny.

…maar 83% vindt dit systeem te ingewikkeld…

Hoewel alom geprezen, met name vanwege het “genereuze” karakter ervan, wordt de gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing op inkomsten uit arbeid voor onderzoekers door 83% van de ondervraagde ondernemingen als relatief of zeer moeilijk toepasbaar beschouwd. Deze complexiteit wordt ook genoemd door bijna een derde van de bedrijven die de maatregel niet toepassen, samen met andere factoren zoals gebrek aan kennis van het systeem en gebrek aan tijd.

Bovendien is 44% van de bedrijven die een belastingcontrole hebben ondergaan, gecorrigeerd voor een onjuiste toepassing van het systeem, hetzij in termen van de geldigheid van de diploma’s van de onderzoekers, hetzij in termen van pro rata en/of de aard van de O&O-projecten. Dat is 10% meer dan in 2018!

Bovendien zou de maatregel voor 71% van de ondervraagde bedrijven slechts een “beperkte” of “gemiddelde” impact hebben op de aanwerving van O&O-personeel. “Deze score is interessant omdat het zou kunnen suggereren dat bedrijven alleen maar alleen maar reactief gebruik maken van de maatregel. Een strategisch en proactief inzetten op deze voordelen blijft huidig nog uit “, zegt Nadège Bonny.

69% van de bedrijven is van mening dat regionale subsidiemechanismen ingewikkeld zijn

Slechts 9% van de ondervraagde bedrijven vindt de vraag naar subsidies voor O&O-projecten “gemakkelijk” of “zeer gemakkelijk”. 69% van hen vindt deze procedure “moeilijk” of “zeer moeilijk”.

Laurie Pilo: “ Bedrijven zijn zich ten volle bewust van de steunmogelijkheden die de overheid biedt voor R&D-activiteiten, maar blokkeren door de complexiteit ervan. Een algemene lezing van de voorgestelde stimulansen op Europees, federaal en regionaal niveau lijkt ook moeilijk. Het gebrek aan tijd werkt ook in het nadeel van de betrokken bedrijven. »

Over Ayming

Ayming is een internationale business performance consulting groep gericht op vier expertisegebieden: human resources, operations, financiën en innovatie. Ayming is aanwezig in 15 landen in Europa, Noord-Amerika en Azië. Ayming Belgium is al meer dan zestien jaar aanwezig op de Belgische markt en heeft bijna 600 zakelijke klanten, gaande van jonge innovatieve bedrijven tot internationale bedrijven.

[1] Online onderzoek uitgevoerd van 19 februari tot 14 mei 2019 door het onafhankelijke onderzoeksbureau iVox. De doelsectoren zijn onder meer chemie, energie, milieutechnologieën, gezondheid en farmaceutica, zakelijke dienstverlening, consultancy, ICT, industriële kapitaalgoederen, enz.